Wyjątkowej urody pełno postaciowy portret przedostatniej polskiej królowej (także saskiej) Krystyny Eberhardyny został przekazany w trzyletni depozyt Zamkowi Książ w Wałbrzychu. Liczące ponad trzysta lat dzieło sztuki można już podziwiać w Salonie Zielonym na pierwszym piętrze zamku.

Obraz olejny o wymiarach 225 x 134 cm jest własnością prywatną, a do Książa został wypożyczony na trzy lata przez pragnącego zachować anonimowość kolekcjonera. W przeszłości należał do jednej z najbogatszych Polek.

Portret nie posiada sygnatury, ale według ekspertyzy DESA Unicum został namalowany na początku XVIII wieku w Dreźnie. Ostatniej konserwacji poddano go w 2022 roku, kiedy uzupełniono m.in. ubytki w efektownej, złoconej ramie. Przedstawia Krystynę Eberhardynę, żona elektora Saksonii i króla Polski Augusta II Mocnego. Chociaż tytularnie była królową Polski, nigdy nie przyjechała do Polski i nigdy nie została koronowana.

Krystyna Eberhardyna, królowa Saksonii i Polski, z domu margrabianka von Brandenburg-Bayreuth

Krystyna Eberhardyna była najstarszą córką margrabiego Bayreuth Krystiana Ernesta z dynastii Hohenzollernów i jego żony Zofii Luizy, z domu księżniczki Wirtemberskiej. Urodziła się 29 grudnia 1671 r. w Bayreuth. W wieku 22 lat, w dniu 20 stycznia 1693 r. wyszła za mąż za księcia Fryderyka Augusta z dynastii Wettynów, który 24 kwietnia 1694 r. objął władzę w Saksonii jako książę elektor Fryderyk August I. Początkowo wydawało się, że małżonkowie stworzą udany związek, lecz już kilka miesięcy po ślubie mąż Krystyny zaczął pokazywać się w towarzystwie kolejnych kochanek. Jedyny syn pary, późniejszy elektor Saksonii i król Polski August III, urodził się 17 października 1696 r. w Dreźnie.

27 czerwca 1697 r. Fryderyk August I został ogłoszony królem Polski i odtąd występował w dokumentach jako August II. Kiedy jednak 15 września 1697 r. odbyła się koronacja monarchy w katedrze na Wawelu, Krystyny Eberhardyny nie było u boku męża. Powodem, dla którego jej skroni nie zwieńczyła korona królowej, była protestancka wiara królewskiej małżonki. Od dzieciństwa była wychowywana na gorliwą luterankę i – w przeciwieństwie do męża – nie zgodziła się na przejście na katolicyzm. Nigdy nie zgodziła się też na przyjazd do Polski, chociaż August II wielokrotnie próbował ją do tego przekonać.

Chociaż w czasie wizyt króla w Saksonii małżonkowie pokazywali się razem na oficjalnych uroczystościach, większość czasu spędzali oddzielnie. Prym u boku Augusta II wiodły zaś kolejne metresy z najsłynniejszą hrabiną Anną Konstancją Cosel na czele, które obdarzyły monarchę licznym potomstwem. Oficjalnie władca uznał tylko dziewięcioro nieślubnych dzieci, ale wieść niesie, że miał ich aż 354.

Żywot słomianej wdowy Krystyna Eberhardyna wiodła głównie w zamku w Pretzsch i zamku Hartenfels w Torgau. Miała skłonności do hazardu – lubiła grać w karty i w bilard, przez co często popadała w długi. Jednocześnie angażowała się w działalność na rzecz umacniania protestantyzmu w Saksonii i żywo interesowała się losem osieroconych dzieci. W ostatnich latach życia planowała nawet utworzenie protestanckiego klasztoru żeńskiego, lecz realizację tych planów przerwała jej śmierć.

Krystyna Eberhardyna zmarła 5 września 1727 r. w Pretzsch i została pochowana w tamtejszym kościele parafialnym. Na uroczystości pogrzebowe Jan Sebastian Bach skomponował kantatę Lass Fürstin, lass noch einen Strahl, zwaną Odą żałobną, do której tekst napisał Johann Christoph Gottsched.

Zdjęcie przedstawia obraz z damą w pozłacanej ramie zawieszony w eleganckim wnętrzu z epoki z prezeską zamku na pierwszym planie — Dorota Karolewska, prezes Zamku Książ

Zdjęcie przedstawia obraz z damą w pozłacanej ramie zawieszony w eleganckim wnętrzu z epoki z pracownikami Zamku Książ — Dorota Karolewska, prezes Zamku Książ

Aktywnie

Dla zdrowia

Dziedzictwo

Na łonie natury

Powiązane obiekty

Aktualności