Henryków. Zespół opactwa cysterskiego (fot. Kacper Dondziak)

Henryków. Opactwo Cysterskie (fot. Jakub Urbański)

Henryków. Opactwo cysterskie (fot. Marek i Ewa Wojciechowscy)

Opieka, jakiej w pierwszym okresie istnienia klasztoru udzielali im książęta śląscy, umożliwiła henrykowskim cystersom szybki rozwój, zatrzymany zniszczeniem opactwa w czasie najazdu tatarskiegow 1241 roku. To w trakcie jego odbudowy w 1268 roku powstała Księga założenia klasztoru świętej Marii Dziewicy w Henrykowie, znana jako Księga Henrykowska –łacińska kronika zawierająca najstarsze zapisane zdaniew języku polskim. Na początku XIV wieku rozpoczyna się budowa gotyckiego kościoła klasztornego. Czasy względnego spokoju i rozwoju opactwa, w którym mnisi trudnili się warzeniem piwa, uprawą winorośli, tkactwem czy innymi zajęciami, oddzielały od siebie kolejne pożary i najazdy (wojny husyckie, wojna trzydziestoletnia), które boleśnie dotykały cystersów z Henrykowa. Długi klasztoru udaje się spłacić w drugiej połowie wieku XVII, kiedy urząd opata sprawował Henryk Kahlert – wówczas to powstaje również rozbudowany zespół barokowych budynków klasztoru, który podziwiać można do dziś; kościół klasztorny otrzymuje barokowe wyposażenie, w tym ołtarz główny z obrazem słynnego śląskiego malarza, Michała Willmanna, a opat dokonuje ponadto zakupu zniszczonego przez Turków opactwa cysterskiego w węgierskiej miejscowości Zirc. Powstanie przyklasztornego parku oraz ogrodu w stylu włoskim, zaprojektowanych przez znanego niemal w całej Europie projektanta EduardaPetzolda, ustaliło w 1879 roku wygląd okolic opactwa – jednego z najpiękniejszych zabytków architektury sakralnej nie tylko na Dolnym Śląsku.