Położenie administracyjne

Uzdrowiskowa gmina miejska Szczawno-Zdrój zlokalizowana jest w zachodniej Polsce, w południowej części województwa dolnośląskiego, w centralnej części powiatu wałbrzyskiego.
Od północnego zachodu graniczy z gminą Stare Bogaczowice, od północy, wschodu i południowego wschodu z miastem Wałbrzych, a od południowego zachodu z gminą Boguszów Gorce. Szczawno-Zdrój położone jest około 5 km na północny zachód od centrum Wałbrzycha i sąsiaduje bezpośrednio z jego trzema dzielnicami: Podzamczem, Piaskową Górą i Białym Kamieniem.

Rys historyczny uzdrowiska

Po raz pierwszy właściwości lecznicze wód zbadano i potwierdzono w 1598 r. Pierwsze sanatorium powstało w 1815 r., a około 1820 r. wybudowano Pijalnię Wód Mineralnych. Szczawieńskie wody cieszyły się tak ogromną sławą, że w 1825 r. zamówienie na ich butelkowaną wersję dotarło nawet z Chin. W drugiej połowie XIX w. powstały dwa parki w stylu angielskim:
Zdrojowy i Szwedzki. W uzdrowisku gościły koronowane głowy, wybitni artyści, muzycy, pisarze i przedstawiciele świata nauki, m.in. Iwan Turgieniew i Henryk Wieniawski. W 1901 r. wykonane zostały kolejne ujęcia wód, co pozwoliło na produkcję ponad miliona butelek rocznie.
W 1931 r. uzdrowisko stało się własnością towarzystwa budowlanego z Berlina, a po trzech latach odkupione zostało przez rząd niemiecki. Szczawno uzyskało wówczas statut uzdrowiska państwowego, co znacznie podniosło jego rangę. W 1945 roku Szczawno-Zdrój uzyskało prawa miejskie. Było siedzibą Państwowego Zarządu Uzdrowisk Dolnośląskich, któremu podlegały wszystkie kurorty w Sudetach. Ze względu na jego specyfikę utworzono w nim
duże sanatorium kolejowe. Leczeniu poddawani byli również górnicy chorujący na pylicę. Przede wszystkim jednak Szczawno uchodziło za ośrodek leczenia chorób układu trawiennego, a znajdujący się w nim zakład przyrodoleczniczy za jeden z najnowocześniejszych obiektów tego typu w kraju. Po wojnie część pensjonatów i dawne hotele zostały upaństwowione
i zamienione na sanatoria i ośrodki wczasowe. Wprowadzane były również nowe metody leczenia, między innymi w 1972 r. zbudowana została pierwsza w kraju ścieżka zdrowia o długości 2400 metrów z 20 stanowiskami do ćwiczeń w Parku Zdrojowym. W 1996 r. rozpoczęte zostały prace związane z rewaloryzacją Parku Zdrojowego. Dzięki temu odtworzono charakter parku z końca XIX wieku, kiedy to cieszył się największą popularnością.

Co zobaczyć w Szczawnie-Zdroju?

Szczawno-Zdrój uwodzi niepowtarzalnym krajobrazem, zabytkową architekturą i pięknymi parkami, a na pamiątkę koncertów Henryka Wieniawskiego, co roku odbywa się tu festiwal muzyczny jego imienia.

Tereny zielone rozsiane są po całym uzdrowisku, zaś Park Szwedzki i Zdrojowy należą do największych i najpiękniejszych w Polsce. Rośnie w nich wiele gatunków kwiatów, krzewów i drzew egzotycznych, rzadko spotykanych nawet w ogrodach botanicznych. Parki powstały na przełomie XVIII i XIX w., a gruntowa rewaloryzacja powtórzyła jej charakter z końca XIX w. kiedy to cieszy się największą popularnością. Doskonałym punktem widokowym na terenie Parku Zdrojowego jest Wieża Anny z 1818 r. W jej pobliżu odkopane zostało ujęcie studzienne sprzed ok. 2 tys. lat.

Charakterystycznym obiektem Szczawna-Zdroju jest pochodzący z 1894 r. kompleks Hali spacerowej i Pijalni wód mineralnych, gdzie można korzystać z leczniczych właściwości „Mieszka” „Dąbrówki” „Młynarza” i „Marty”.

Liczne koncerty, spektakle operowe, teatralne odbywają się w pięknej, neorokokowej sali widowiskowej Teatru Zdrojowego. Biała Sala, dawny Kursal w latach 1855 i 1857 goszczący Henryka Wieniawskiego, to obecnie centralny budynek usługowo-rozrywkowy uzdrowiska. Na czele lecznictwa przeznaczona została „Korona Piastowska”, dom rodzinny niemieckich pisarzy Karola Gerharta Hauptmannów, z których ostatni został laureatem literackiej nagrody Nobla. Obecnie Korona Piastowska jest niedostępna (2022 r.). Jako kuracjusze w Dworku Marii z 1847 r. mieszkali postępowi pisarze rosyjscy Wisarion Bieliński, Iwan Turgieniew i Paweł Anienkow. Dom Zdrojowy (dawny Grand Hotelu lub Hotel Śląski) należy do najpiękniejszych w Polsce. Obiekt, oddany do użytku w 1911 r., powstał z inicjatywy Jana Henryka XV, księcia na Książu i Pszczynie. Reprezentacyjny hotel gościł cesarza Wilhelma II, Winstona Churchilla oraz wielu możnych Europy. Tablica na ścianie Zakładu Przyrodoleczniczego (o wystroju przypominającym grecką świątynię) upamiętnia osoby zasłużone dla kultury i nauki polskiej, a leczące się w Szczawnie-Zdroju w XIX w., m.in. w Dworzysku zwanym niegdyś Ida Dwór.

Nad Szczawnem dominuje Chełmiec (851 m n.p.m.) drugi co do wysokości, szczyt Gór Wałbrzyskich. W 1888 r. zbudowano na nim kamienną wieżę widokową, do dziś istniejącą i udostępnioną do zwiedzania. Obok niej znajduje się 48-metrowy krzyż upamiętniający 2000 lat chrześcijaństwa, nocą oświetlany dużymi reflektorami. Szczawno znane jest z szeregu imprez cyklicznych, jak chociażby Puchar Świata w Four Crossie, Dni Szczawna-Zdroju, Międzynarodowy Festiwal Wieniawskiego czy Szczawieńskie Spotkania z Folklorem, które są wielką atrakcją zarówno dla gości, jak i mieszkańców miasta.

Aktywnie

Dla zdrowia

Dziedzictwo

Na łonie natury

Galeria