Historia ceramiki bolesławieckiej

Ceramika bolesławiecka wytwarzana jest od wieków z naturalnych glin kamionkowych, których pokłady znajdują się w okolicach Bolesławca, w dorzeczu Bobru i Kwisy. Odkrycia archeologiczne potwierdzają informacje przekazywane przez źródła historyczne, świadczące o tym, że pierwsze naczynia ceramiczne powstały w mieście już w czasach średniowiecza. Najstarsza zbadana dotąd bolesławiecka garncarnia, działająca najprawdopodobniej od XVI do poł. XVII wieku, znajdowała się przy ul. Piaskowej w Bolesławcu. Jak dowiodły badania archeologiczne, powstawały w niej naczynia użytkowe o różnych formach (garnki, dzbany, miseczki, flasze, talerze, miski, patelnie, naczynka i słoje apteczne), a także kafle piecowe, figurki, skarbonki oraz ceramika techniczna (retorty). Przedmioty, kryte były szkliwami różnego rodzaju i barwy, niektóre posiadały bogatą dekorację plastyczną o wysokiej wartości artystycznej.

Jeszcze w wiekach średnich bolesławieccy garncarze zjednoczyli się w cech, który przez pierwsze kilkaset lat ograniczał do 5 ilość czynnych w mieście warsztatów. Cech dokładał wszelkich starań, aby poziom wytwarzanych naczyń był jak najwyższy. Ograniczenie liczby garncarzy w mieście zostało zniesione pod naciskiem rządu pruskiego w roku 1762. Już wtedy Bolesławiec był jednym z liczących się w Europie ośrodków garncarskich.

W 1 poł. XVIII wieku w mieście zaczęto wytwarzać toczone na kole dzbany o kulistych, gładkich lub żeberkowanych brzuścach, pokryte – charakterystycznym dla bolesławieckiej kamionki – brązowym szkliwem ziemnym. Naczynia otrzymywały cynowe okucia, na których ryto daty i monogramy. Z drugiej połowy XVIII i z XIX wieku pochodzą dzbany ozdobione plastycznymi nakładkami o tematyce biblijnej, heraldycznej, motywami zwierzęcymi i roślinnymi.

W 1753 roku w Bolesławcu powstał Wielki Garniec autorstwa Johanna Gottlieba Joppego. Gigantyczne naczynie o wysokości ponad 2 m i pojemności prawie 2000 litrów było uznawane za największe na świecie. Garniec stał się symbolem Bolesławca, a jego wizerunek był wykorzystywany na pocztówkach, tworzono jego miniaturowe podobizny, stał się nawet tematem sztuki teatralnej.

Proces produkcyjny

Proces produkcji naczyń ceramicznych w Zakładach Ceramicznych „BOLESŁAWIEC” Sp. z o.o. jest niezwykle złożony. Naczynia wykonuje się wyłącznie z naturalnych glin, które wypalają się na kolor kremowy. Surowce, z których naczynia powstają, pochodzą głównie z okolic Bolesławca i są odpowiednie do produkcji wyrobów kamionkowych wypalanych w temperaturze powyżej 1200 st. C.

Formowanie naczyń
Naczynia w Zakładach Ceramicznych „BOLESŁAWIEC” Sp. z o.o. wykonuje się dwiema metodami: poprzez odlewanie z masy lejnej lub poprzez formowanie z masy plastycznej poszczególnych kształtów przy użyciu toczków ręcznych lub mechanicznych. Uzyskanie kształtów naczyń jest pierwszym etapem procesu produkcyjnego. W dalszej kolejności są one czyszczone ze zbędnych fragmentów masy, a do kubków i filiżanek, czajników i innych wyrobów przykleja się ucha i elementy dodatkowe. Tak przygotowany półfabrykat surowy poddaje się procesowi suszenia polegającemu na częściowym odparowania wody

Wstępny wypał
Po wysuszeniu naczynia są wypalane po raz pierwszy w temperaturze 800 st. C. Dzięki temu procesowi uzyskuje się półfabrykat biskwitowy. Podczas wypału wstępnego woda wyparowuje całkowicie, wyrób nieznacznie się kurczy, a jego czerep staje się twardy i uzyskuje barwę jasnoróżową. Po kompletacji wg zapotrzebowania i odkurzeniu biskwit trafia na wydział zdobniczy.

Malowanie naczyń
Naczynia po pierwszym wypale pokrywa się ręcznie misternymi wzorami, wykorzystując farby podszkliwne. Część naczyń dekoruje się stempelkami, wykonanymi z gąbki lub z gumy, tworząc wzory z kółek, kropek, rybiej łuski, pawich oczek, trójkącików, czy listków koniczynki w różnych tonacjach kobaltu, zieleni i brązu. Inne zdobi się autorskimi dekoracjami malarskimi, z wykorzystaniem motywów roślinnych, świątecznych, czy okazjonalnych w bogatej palecie kolorystycznej obejmującej ponad 30 kolorów i odcieni. Baza stosowanych kolorów jest stale poszerzana. Zakłady Ceramiczne „BOLESŁAWIEC” Sp. z o.o., wdrażając nowe dekoracje, starają się podążać za trendami w światowym wzornictwie i wychodzić naprzeciw oczekiwaniom klientów. Większość motywów dekoracyjnych nawiązuje do tradycji. Oferta naszej Firmy zawiera także propozycje dla osób, które gustują w barwnych, bardziej nowoczesnych formach zdobienia, m.in. ręcznie malowane naczynia z dekoracją kwiatową.

Szkliwienie
Dekoracja wykonana przy użyciu farb podszkliwnych zostaje przykryta i zabezpieczona cienką powłoką – szkliwem. Nakłada się go na wyrób poprzez zanurzenie naczynia w wypełnionej płynną zawiesiną szkliwa wannie szkliwierskiej lub natryskując na powierzchnię za pomocą pistoletu natryskowego. Naniesione na naczynie szkliwo przed wypałem końcowym zakrywa zupełnie dekorację.

Wypał końcowy
Podekorowane i pokryte szkliwem wyroby przekazywane są do wypalenia w specjalnie przeznaczonych do tego celu piecach, w których temperatura przekracza 1200 st. C, a całkowity czas wypału wynosi około piętnastu godzin. W trakcie procesu wypalania końcowego naczynia stają się odporne na uszkodzenia, a w ostatnim jego etapie szkliwo, którym pokryte są naczynia, przekształca się w cienką, przezroczystą powłokę, ukazując dekorację i nie powodując jej uszkodzenia.

Przeznaczenie wyrobów
Dzięki stosowaniu w procesie produkcji wysokiej jakości surowców i materiałów wyroby produkowane przez Zakłady Ceramiczne „BOLESŁAWIEC” Sp. z o.o. nie zawierają substancji szkodliwych, dlatego też są bezpieczne w użytkowaniu i w kontakcie z żywnością. Można ich używać w kuchenkach mikrofalowych oraz bezpiecznie zmywać w zmywarkach.

Aktywnie

Dla zdrowia

Dziedzictwo

Na łonie natury

Galeria